Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Dzisiaj (11.09) mija 30. rocznica śmierci wybitnego pisarza Henryka Panasa, autora znanego apokryfu „Według Judasza” oraz innych książek o tematyce regionalnej, a także współzałożyciela Stowarzyszenia Społecznego-Kulturalnego „Pojezierze”.

Henryk Panas urodził się w styczniu 1912 roku we Lwowie, gdzie ukończył szkołę średnią i studia historyczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza. Kilka lat pracował jako lwowski nauczyciel, a po wybuchu II wojny światowej został aresztowany przez NKWD i wywieziony do łagru w Workucie. Zwolniony w trakcie tworzenia Armii Polskiej w ZSRR wstąpił do II Korpusu gen. Władysława Andersa, z którym przeszedł szlak bojowy przez Bliski Wschód i Włochy (debiutował w piśmie wojskowym wydawanym w Jerozolimie). Gdy znalazł się w Anglii, otrzymał wiadomość, że jego żona i córka znajdują się we Wrocławiu, gdzie w 1947 roku sam dotarł. Pracował jako nauczyciel, będąc też członkiem PZPR.

W okresie stalinowskim, ze względu na swą „andersowską” przeszłość, zmuszony był opuścić Wrocław i w 1952 roku osiedlił się w Kamionkach koło Giżycka, gdzie był nauczycielem i kierownikiem szkoły podstawowej. Trzy lata później przeniósł się do Olsztyna, współtworzył SSK „Pojezierze” (później był jego przewodniczącym), a także pełnił funkcję redaktora naczelnego dwumiesięcznika „Warmia i Mazury”.

Zajmował się dziennikarstwem, ale przede wszystkim pisał opowiadania i powieści, głównie o tematyce regionalnej, w tym o konfliktach narodowościowych w latach powojennych na Warmii i Mazurach. W 1973 roku opublikował najgłośniejsze swoje dzieło, apokryf „Według Judasza”, tłumaczone na wiele języków obcych, w tym na japoński. W styczniu 1982 roku poparł stan wojenny, co niektórzy pamiętają mu do dzisiaj. Zmarł 11 września 1985 roku. W rocznicę śmierci pisarza kwiaty na jego grobie przy ul. Poprzecznej w Olsztynie złożył syn Jacek Panas, olsztyński dziennikarz radiowy i prasowy. Na marginesie warto dodać, że do druku przygotowywana jest biografia Henryka Pansa.

Marek Książek