Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Czy pamiętamy, którą z wojen nazywano Wielką Wojną? Chyba nie za bardzo. A przecież chodzi o nie tak odległą I wojnę światową, która zmieniła granice państw Europy. To właśnie ta wojna niezwykle krwawo zapisała się w historii Prus Wschodnich, a więc terenów dzisiejszego województwa warmińsko-mazurskiego. Śladami po niej są cmentarze, najliczniejsze w powiatach wschodnich i południowych naszego województwa skąd szło rosyjskie natarcie na Prusy Wschodnie.

Wszystkim nam znana jest bitwa pod Tannenbergiem i walki w okolicach Olsztynka. Ale czy wiemy, że w wyniku działań wojennych zginęło wówczas 90 tysięcy żołnierzy? Wszyscy oni leżą na naszej ziemi. Pochowani w 1700 miejscach województwa, w tym 118 miejsc to cmentarze i mogiły zbiorowe, a pozostałe to miejsca pojedynczych mogił indywidualnych ukrytych w lasach.

W krajobraz historyczny województwa wpisanych jest również kilkaset cmentarzy z II wojny światowej. To po tej wojnie pozostały cmentarze ofiar obozów hitlerowskich, chociażby w Działdowie czy pod Olsztynkiem. Tyle się mówi obecnie o patriotyzmie, a przecież od tego, jak zadbamy o groby tych ofiar zależeć będzie, czy następne pokolenia będą o nich pamiętać. To cmentarze są ważnym przekazem o dużej wymowie antywojennej.

Na utrzymanie wojennych cmentarzy wojewoda warmińsko-mazurski Marian Podziewski przekazał prezydentom, burmistrzom i wójtom w 2009 roku 220 000 zł. Co roku pracownicy urzędu wojewódzkiego kontrolują, czy pieniądze te zostały dobrze wydane. Sprawdzają również należyte wykorzystanie pieniędzy dodatkowo przekazanych samorządom za pośrednictwem wojewody przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W tym roku jest to 93 000 zł.

To za te pieniądze ustawione zostaną nowe krzyże na cmentarzu w Jagarzewie w gminie Janowo. W miejscowości Guja w gminie Węgorzewo zostaną ogrodzone mogiły w lesie. Cmentarz ofiar terroru hitlerowskiego w Komornikach będzie miał wyremontowane ogrodzenie i nagrobki, a cmentarz jeniecki z II wojny w Sudwie w gminie Olsztynek otrzyma nową tablicę i fragment ogrodzenia, podobnie jak cmentarz ofiar terroru w Zawadach Małych w gminie Ostróda.

Do cmentarzy remontowanych ze środków Rady, wojewoda zgodnie z obowiązującymi przepisami przekaże w ramach dotacji kolejne 21 600 zł. Razem na remont wojennych cmentarzy i mogił trafi do gmin województwa 334 600 zł.

A wracając do Wielkiej Wojny, pozostałe po niej cmentarze znajdziemy nie tylko w Olsztynie, ale też w najbliższej okolicy: Drwęcku, Dorotowie, Zerbuniu w gminie Jeziorany, Łynie, Łysakowie i Orłowie w gminie Nidzica, Uścianku w gminie Janowo, gdzie zginął i jest pochowany niemiecki generał von Trotha. Warto na nie zajrzeć, bo najczęściej są bardzo urokliwie położone. Może właśnie na tych cmentarzach warto zorganizować lekcje historii dla dzieci i młodzieży?