Stare druki z okresu reformacji są dziś świadectwem wymiany myśli oraz ożywionych dyskusji, które zainicjowały wiele zmian w XVI-wiecznej Europie. Mówią nie tylko o rozważaniach ówczesnych teologów, ale przede wszystkim dowodzą wpływu ruchu reformatorów na rozwój kultury słowa, języka i druku w wielu krajach. Niewielka, ale cenna kolekcja zabytków piśmiennictwa z tego okresu znajduje się także w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Olsztynie. W oparciu o nią przygotowano okolicznościową wystawę.

Kolekcja ta wzbogaciła się o reprint pierwszego wydania Kancyonału Pruskiego z 1741 roku autorstwa ks. Jerzego Wasiańskiego z Nidzicy, który podczas wernisażu przekazał do zbiorów WBP członek zarządu województwa Marcin Kuchciński.

Bp. Rudolf Bażanowski:

Źródłem Reformacji zapoczątkowanej przez katolickiego augustiańskiego mnicha i doktora teologii ks. Marcina Lutra była Biblia i poważne potraktowanie jej poselstwa. W centrum biblijnego przesłania pozostaje Chrystus i Jego Ewangelia. Przyjęcie tej prawdy prowadzi do odnowy - do zmiany formacji duchowej, a przez to i postawy życiowej człowieka.

Przetłumaczenie przez Lutra Biblii na język niemiecki, aby mogła być czytana w każdym domu, a także napisanie Śpiewnika dla ludu z wieloma nowymi pieśniami, wprowadzenie ich do liturgii, przyczyniło się do ożywienia pobożności i rozwoju kultury. Biblia i pisma reformatorów były drukowane oraz rozpowszechniane, co sprzyjało krzewieniu się czytelnictwa i rozwojowi szkolnictwa. Reformacja z jej pismami inicjowała rozkwit kultur i podniosła rangę języków narodowych.

Ks. Tomasz Garwoliński:

Reformacja była drugą, obok humanizmu, siłą kształtującą rozwój cywilizacji europejskiej w XVI wieku. Rozpoczęty przez Marcina Lutra w Niemczech ruch uległ radykalizacji, dlatego nazwano go reformacją, a nie reformą Kościoła. Nauka Lutra wyzwoliła także ogromne siły społeczne i polityczne.

Książęta niemieccy widzieli w reformacji m.in. dodatkową szansę rozszerzenia i umocnienia swej władzy terytorialnej kosztem cesarstwa i Kościoła. Bogaci mieszczanie chcieli zmniejszenia przywilejów duchowieństwa, a zwiększenia swoich uprawnień w Kościele. Reformacja stała się więc nie tylko ruchem religijnym, ale także społecznym i politycznym.

Zasługą reformacji było powstawanie tłumaczeń Biblii na języki narodowe. Biblia brzeska (Radziwiłłowska), przetłumaczona przez polskich protestantów, była jednym z pierwszych przekładów na języki narodowe (1563). Nieco wcześniej powstało katolickie tłumaczenie na język polski, zwane Biblią Leopolity (1561). Trwałym dziedzictwem polskiej reformacji jest powstanie bogatej literatury, głównie religijnej w języku polskim, co skutkowało rozwinięciem i upowszechnieniem języka literackiego. Protestantami było wielu prekursorów polskiej literatury, m.in. Mikołaj Rej. Dzięki reformacji ożywiło się i wzbogaciło także piśmiennictwo katolickie, kontrreformacyjne, które musiało skutecznie konkurować z literaturą protestancką.

Wystawę „Słowo ważna rzecz” zaprezentowano w Galerii Stary Ratusz. Do końca października można ją natomiast oglądać w Czytelni Książek Starego Ratusza.

2017-10-16 13:46, d.