Projekt Instytutu pn. „Ukierunkowanie ruchu turystycznego w celu ochrony zagrożonych gatunków siedlisk przyrodniczych na Półwyspie Popielniańskim” otrzymał dotację Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2014-2020. Całkowity koszt inwestycji wyniesie prawie 1,7 mln zł, z czego 85% pokryje unijna dotacja.

- Przejęta w 2016 roku przez Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie Stacja Badawcza w Popielnie do tej pory prowadziła inwestycje z własnych środków. Obecnie, dzięki dofinansowaniu, możliwa będzie gruntowna modernizacja i budowa infrastruktury turystycznej, ale także tej służącej ochronie zwierząt - mówi kierownik stacji dr Mamadou Bah.

Stacja dysponuje lasem o powierzchni 1 600 ha, w którym żyją m.in. koniki polskie i jeleniowate.

- Wybudowane zostanie nowe ogrodzenie terenu leśnego. Dotychczasowe pochodzi z lat 50. i jest już zdegradowane, niszczone przez zwierzęta i upadające drzewa. Obecne ogrodzenie nie chroni zwierząt, mogą się one wydostać poza teren rezerwatu. Gdy dochodzi do takich ucieczek, pracownicy stacji za każdym razem muszą sprowadzać zwierzęta na teren stacji w Popielnie - wyjaśnia dr Bah.

Ponadto dzięki inwestycjom turyści, których wciąż przybywa, będą mieli dogodniejsze warunki zwiedzania. Zbudowane zostaną ścieżki turystyczne piesze i rowerowe, wiaty z miejscem na odpoczynek, a także wieża widokowa, skąd będzie można oglądać szeroką panoramę Półwyspu Popielniańskiego. Dodatkowo ustawione zostaną tablice informacyjne.

- Stacja w Popielnie jest jedynym miejscem w Europie, gdzie żyją koniki polskie na wolności w lesie. Posiada znakomite warunki krajobrazowe, jest tu las i woda. Dla turystów nowa infrastruktura oznacza komfortowe warunki zwiedzania i odpoczynku. W to urokliwe miejsce chcemy przyciągnąć turystów z Polski i z zagranicy - podkreśla dr Bah.

Popielno przez lata było ośrodkiem, który wsławił się programami hodowli konika polskiego i rekonstytucji bobra. Stacja prowadziła i nadal prowadzi hodowlę zachowawczą lokalnych ras bydła objętych programem ochrony. Podejmowane były tam także próby krzyżowania żubra, bizona i krowy, które miały stać się remedium na permanentne problemy zaopatrzenia rynku krajowego w mięso.

Naukowcy PAN w Popielnie umieścili centrum badań nad dużymi zwierzętami (bydło, świnie, konie). W Popielnie znajduje się owczarnia i świniarnia, a w nieodległym Wielkim Lesie (podlegającym stacji w Popielnie) wybudowano oborę na 250 sztuk bydła polskiej rasy nizinnej czarno-białej. Stacja Badawcza również posiada stado bydła polskiej rasy czerwonej.

W Stacji Badawczej PAN w Popielnie znalazło zatrudnienie 25 osób, w tym naukowcy.

Oprócz prowadzonej działalności naukowej, stacja planuje popularyzację nauki m.in. zielone szkoły dla uczniów, młodzieży i turystów.

Placówka Polskiej Akademii Nauk w Popielnie położona jest w centrum Puszczy Piskiej, na półwyspie otoczonym czterema jeziorami - Bełdany, Mikołajskie, Śniardwy i Warnołty. Od 2016 roku zwiększa się liczba turystów odwiedzająca Popielno. W 2015 roku było mniej niż 10 000 turystów, w 2016 roku zwiedzających było już powyżej 10 000 turystów, a w 2017 roku odnotowano 13 500 turystów, a w tym 213 gości zagranicznych.

Obecnie stacja w Popielnie dysponuje areałem ok. 800 ha gruntów rolnych. W stacji jest stado 25 zwierząt jeleniowatych, w tym jeleni, saren, danieli. W hodowli stajennej i w warunkach naturalnych w Lesie Popielniańskim, który ma status rezerwatu, żyje ok. 100 koników polskich.

Funkcjonująca od lat 50. XX wieku ferma bobrów, nadal istnieje, choć rozród tych zwierząt jest ograniczony. W Popielnie mieszka także żubroń, popularnie nazywany Brutusem, który jest efektem krzyżówki bizona, żubra i krowy. Jako bezpłodny osobnik ma tam status dożywotniego rezydenta.