- Okazuje się, że megalitów na Mazurach trochę jest - powiedziała nam przed wykładem dr Marta Śliwa. - W kulturze amfor kulistych, która dotarła na Mazury, mamy do czynienia z grobami skrzynkowymi, które zaliczamy do grobów megalitycznych. Prośba o przeprowadzenie tego wykładu była dla mnie wyzwaniem, bo chociaż jestem miłośniczką megalitów, to swoją wiedzę o śladach stylu megalitycznego na dawnych ziemiach pruskich musiałam zgłębić. Udało mi się to m.in. dzięki pomocy archeologów z Muzeum Warmii i Mazur.

Wyjaśnijmy w tym miejscu, że megality to międzyplemienny i międzykulturowy styl architektoniczny, będący wyrazem uniwersalistycznej religii kultu przodków i Wielkiej Matki (Magna Mater), przejawiający się w monumentalnych, prostych i surowych budowlach, głównie grobowych, ale też świątynnych i ceremonialnych. Najstarsze z budowli megalitycznych odkryto w Afryce i pochodzą one sprzed 8 tysięcy lat. Najstarsze europejskie megality są o tysiąc lat młodsze i odkryto je na Półwyspie Iberyjskim.

- Pojęcie megalitu jest nadużywane - dodała dr Śliwa. - Tak naprawdę właściwe pojęcie megalitów Europy dotyczy tylko i wyłącznie konstrukcji neolitycznych, związanych ze schyłkowym, środkowym i młodym neolitem i wiąże się przede wszystkim z rejonami Europy południowej, zachodniej i kręgów północno-zachodnich. Na Mazurach grobowe budowle megalityczne, chociaż niektórzy badacze uznają je za budowle postmegalityczne (stąd znak zapytania w tytule wykładu dr Marty Śliwy - red.), ujawniono w wykopaliskach w okolicach Szczytna i Ostródy. Budowli takich znaleziono około 40.

Zdaniem dr Śliwy, styl megalityczny przywędrował na Mazury z Kujaw i Pomorza.

Więcej o megalitach, w tym na Mazurach, w naszej wideo relacji z wykładu dr Marty Śliwy.