Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

W Olsztynie niewieloma zabytkami możemy się pochwalić. Te, które mamy, są „świeżej” daty. Tych najstarszych jest zaledwie kilka. Dziś (7.10) grupa zainteresowanych urzędników, inwestorów oraz pracowników różnych instytucji uczestniczyła w oględzinach zespołu młyńskiego przy ul. Nowowiejskiego. Tę nietypową wycieczkę po terenie byłego podgrodzia i fosy zamkowej poprowadziła Magdalena Skarżyńska-Wawrzykiewicz z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Olsztynie.

- Nasze spotkanie ma na celu obejrzenie i opisanie nawarstwień kulturowych na podzamczu oraz ukształtowania terenu według sporządzonego planu uwzględniającego obiekty historyczne na tym obszarze wraz z zespołem młyńskim - mówi Magdalena Skarżyńska-Wawrzykiewicz. - Na tej podstawie i na podstawie przeprowadzonych badań zostanie wydana decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków odnośnie wpisania do Rejestru Zabytków nawarstwień kulturowych położonego nad Łyną terenu przyzamkowego, w tym reliktów architektonicznych zespołu młyńskiego przy ul. Nowowiejskiego 15. Postępowanie ustalić ma zakres wpisu do rejestru obszaru oraz reliktów odkrytych tu budowli.

Obejście terenu wraz ze wskazaniem poszczególnych obiektów i odszukaniem ich oznakowań na mapce zajęło prawie dwie godziny. Uczestnicy oględzin mieli sporo pytań. Przedstawiciele firmy Witka oraz YU-POL sp. z o.o., właściciela terenu, chcieliby jak najszybszego rozstrzygnięcia sprawy, bo procedury konserwatorów wstrzymały inwestycję na terenie zespołu młyńskiego, czyli dawnej Kaskady, czy jak kto woli - byłej restauracji Yu Grill Boro. Inwestycja dotowana jest ze środków unijnych, stąd obawy, by nie stracić dofinansowania.

Jak zauważyli przedstawiciele Stowarzyszenia „Święta Warmia”, już kilka lat wcześniej zwracali uwagę na brak dostatecznej ochrony tego terenu pod względem zabezpieczenia w rejestrze zabytków. - Trzeba pamiętać, że teren ten kiedyś należał do Kapituły Warmińskiej, a nie do miasta - przypomina Rafał Bętkowski ze Stowarzyszenia „Święta Warmia”. - Był on odpowiednio zagospodarowany przez kapitułę. Znajdowały się tu młyny, folusze, tartaki i tym podobne obiekty gospodarcze. Inny był też bieg Łyny w tym miejscu. Teraz jest tu słynna fontanna, ale w średniowieczu znajdowała się fosa.

Wskazał on też, że, mimo zabiegów konserwatorów o ochronę zespołu młyńskiego, ten teren nie jest właściwie chroniony. Dowodem na to jest dewastacja odkrytych ruin fundamentów.

Magdalena Skarżyńska-Wawrzykiewicz włączyła wniosek „Świętej Warmii”. Ponadto wiceprezes Stowarzyszenia, architekt Jacek Adam Strużyński, zwrócił uwagę na to, że obrys fundamentów i kanałów młyńskich kół świadczyć może o tym, że młyn nad Łyną pełnił nie tylko funkcje gospodarcze, ale też obronne. Czy tak było istotnie, trudno stwierdzić. Nie zachowały się na to żadne dowody. Natomiast ryciny przedstawiające olsztyński młyn nad Łyną pochodzą dopiero z początku XIX wieku. Z kolei płaskorzeźby innych młynów sugerują tylko podobieństwa.

Kiedy i w jakim zakresie zespół młyński zostanie wpisany do rejestru zabytków, przekonamy się już wkrótce.