Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

W Zamku Kapituły Warmińskiej w Olsztynie odbyła się dzisiaj (25.10) konferencja naukowa poświęcona losom pomników w czasach przemian. W tytule konferencji zawarto pytanie, czy pomniki powstałe w socjalistycznej Polsce powinny zostać zachowane, zmienione, czy też powinny zostać zburzone? Jeden z paneli konferencji poświęcony był olsztyńskiemu pomnikowi autorstwa Xawerego Dunikowskiego, który powstał w 1954 roku jako dowód wdzięczności Armii Radzieckiej.

- Dowiedzieliśmy się bardzo dużo takich rzeczy historycznych - o tym, jak powstawał ten pomnik, w jakim kontekście tworzył go Dunikowski, jak ten pomnik był potrzebny ówczesnej władzy z Mieczysławem Moczarem, ówczesnym wojewodą olsztyńskim, na czele - mówi Piotr Żuchowski, dyrektor Muzeum Warmii i Mazur. - Po drugie - to, co jest niezwykle istotne - okazuje się, że ten pomnik jest punktem zapalnym, który bardzo często prowadzi do gorących dyskusji, w których zapominamy o pomniku, myśląc tylko o kontekstach, w których on powstał i kontekstach, które on uruchamia. Jedna z referentek, dr Małgorzata Gałęziowska, mówiła o tym, że my bardzo często nie zwracamy uwagi na ten pomnik, tylko mówimy o historii, która go wyłoniła i historii, którą on przywołuje. No i rzecz również niezwykle istotna to fakt, że ludzie przyszli na naszą konferencję rozmawiać - rozmawiać nie na poziomie obrony swoich własnych wartości, tylko szukania argumentów. Ta debata jest dla mnie absolutnie wielką radością, że mamy konferencję, na której oprócz referatów wygłoszonych przez znakomite osoby, przychodzą mieszkańcy i rozmawiają bardzo odpowiedzialnie o bardzo ważnych tematach związanych z historią i z zabytkami.

Jednolitego stanowiska w sprawie przyszłości olsztyńskich „szubienic” nie było. Każdy z uczestników dyskusji pozostał przy swoich ocenach i propozycjach. Dyrektor Żuchowski nie uważa jednak, by brak takiego stanowiska miał wywołać uczucie niedosytu z przebiegu i wyników konferencji.

- Konferencja takiej propozycji nie da, ponieważ nie jest władna, żeby dawać komuś rekomendację - mówi Piotr Żuchowski. - Dzisiaj pomnik jest we władaniu dwóch organów, jednym jest Rada Miasta Olsztyna, a drugim - Wojewódzki Konserwator Zabytków. My takiej rekomendacji nie damy i takiego założenia nie było, żeby konferencja dała jakąś rekomendację. Natomiast podczas konferencji mówiliśmy w sposób naukowy, uporządkowany, przemyślany, o tym, jak można spojrzeć na ten pomnik. I daj Boże, żeby ci, którzy będą chcieli podejmować jakie dyskusje w przyszłości korzystali z dorobku tej konferencji. W ramach konferencji, w moderowanym przez dr Ewę Gładkowską z UWM panelu poświęconym olsztyńskiemu pomnikowi „Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej”, uczestnicy konferencji wysłuchali trzech referatów:

» „Pomnik olsztyński w kontekście życiorysu i twórczości Xawerego Dunikowskiego” wygłoszonego przez Agnieszkę Tarasiuk z Muzeum Narodowego w Warszawie,
» „Dunikowskiego Pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej w Olsztynie. Pomysł - budowa - akceptacja? 1948-1954” autorstwa Andrzeja Rzempołucha z Muzeum Warmii i Mazur,
» „Pomnik i miejsce. Recepcja pomnika Dunikowskiego w Olsztynie”, który przygotowała dr Małgorzata Gałęziowska z Muzeum Warmii i Mazur.

Odbyła się także dyskusja z udziałem naukowców i mieszkańców miasta. Tę część konferencji zarejestrowaliśmy kamerą wideo. Zainteresowanych tematem zachęcamy do obejrzenia nagrań.

Dzisiejszą konferencję w Olsztynie zorganizowały wspólnie Muzeum Warmii i Mazur i Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.