Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

W związku z obchodami 33. edycji Europejskich Dni Dziedzictwa, w sobotę (20.09) Muzeum Bitwy pod Grunwaldem zaproponowało odwiedzającym pola Grunwaldu tematyczny spacer po polu bitwy z 1410 roku. Celem spaceru było poznanie historii grunwaldzkich pomników i ich twórców.

- Hasło tegorocznych Europejskich Dni Dziedzictwa „ode dziedzictwo” jak najbardziej wpisuje się cel naszego spaceru - mówi Jarosław Malecki z Muzeum Bitwy pod Grunwaldem. - Po roku 1945 na polach Grunwaldu stanęło wiele obiektów architektonicznych, które niewątpliwie stanowią nasze „młode dziedzictwo”. Wśród tych obiektów jest Pomnik Zwycięstwa Grunwaldzkiego i pomnik nazywany „krakowskim”. Mamy też kamień upamiętniający udział wojsk litewskich w bitwie grunwaldzkiej.

Najważniejszym z grunwaldzkich upamiętnień jest Pomnik Zwycięstwa Grunwaldzkiego, odsłonięty 17 lipca 1960 roku, w związku z 550. rocznicą bitwy. Pomnik to nie tylko granitowy obelisk (nazywany niekiedy „Światowidem”) i jedenaście 30-metrowych masztów symbolizujących sztandary polskich i litewsko-ruskich chorągwi, ale także amfiteatr z pomieszczeniami muzealnymi, z salą kinową i mapą plastyczną z kolorowych kamieni, pokazującą ustawienie wojsk przed bitwą. Autorami tego pomnika byli: rzeźbiarz Jerzy Bandura i architekt Witold Cęckiewicz.

Drugi co do ważności, naszym zdaniem, pomników na polach Grunwaldu jest pomnik „krakowski”. - To relikt pomnika grunwaldzkiego, który w 1910 roku ufundował Ignacy Jan Paderewski - wyjaśnia Jarosław Malecki. - Paderewski pierwotnie chciał umieścić pomnik pod Grunwaldem, ale władze pruskie na to się nie zgodziły. Pomnik stanął więc w Krakowie. Z tej okazji odbyła się wielka manifestacja z udziałem prawie 100 tysięcy ludzi z trzech zaborów. Niestety, w 1939 roku pomnik został zniszczony przez hitlerowców. Po wojnie znalezione relikty pomnika zostały przewiezione tutaj, na pola Grunwaldu i w roku 1983 życzenie Ignacego Paderewskiego zostało spełnione.

Kilka ocalałych fragmentów cokołu krakowskiego Pomnika Grunwaldzkiego można dzisiaj zobaczyć w Krakowie u wejścia na plac Matejki, kilka trafiło na cmentarz w Grębałowie, a z najbardziej uszkodzonych fragmentów uformowano skalniak przed Nowohuckim Domem Kultury. Większość zachowanych bloków cokołu w 1976 roku przetransportowano jednak na pola Grunwaldu. W 1983 roku powstała z nich kamienna instalacja nazywana Pomnikiem Krakowskim. Na kamiennej tablicy znalazło się miejsce na przypomnienie krótkiej historii obelisku.

Ostatni z pomników, któremu podczas spaceru poświęcano szczególną uwagę, to kamienny obelisk upamiętniający udział wojsk litewskich w bitwie z 1410 roku. Ten dar narodu litewskiego został przywieziony z Litwy w 2020 roku.

- Zwycięstwo pod Grunwaldem to sukces wojsk polsko-litewskich - przypomina Jarosław Malecki. - Jak donoszą historyczne źródła, prawie połowa wojsk litewskich poległa na Polach Grunwaldu. Ten kamień powinien nam o tym przypominać.

Uroczyste odsłonięcie obelisku planowano podczas obchodów 610. rocznicy stoczonej 15 lipca 1410 roku bitwy. Niestety, z powodu pandemii koronawirusa rocznicowe uroczystości pod Grunwaldem odwołano. Nie było więc przeszkód, aby wykonany na Litwie imponujący obelisk wcześnie przetransportować pod Grunwald i uroczyście go odsłonić. Pomnik stanął przy kamiennej ścieżce prowadzącej z parkingu na wzgórze pomnikowe, nieopodal Pomnika Grunwaldzkiego z 1910 roku.

Spacerując po polach Grunwaldu możemy natknąć się na inne współczesne obiekty, głównie kamienie, upamiętniające ważne wydarzenia historyczne. Wśród nich może być kamień upamiętniający śmierć wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Ulricha von Jungingena, czy przypominające związki z Grunwaldem nieistniejącej już 15. Dywizji Zmechanizowanej z Olsztyna, której patronem był król Władysław Jagiełło. Wszystkie te obiekty niewątpliwie są naszym „młodym dziedzictwem”.