Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Zbliża się XII kwesta na rzecz ratowania zabytków na olsztyńskich cmentarzach. Jak co roku, również 1 listopada br. przy wejściach na olsztyńskie nekropolie czekać będą kwestorzy z puszkami na datki. Ilu ich będzie? To będzie zależało m.in. od skuteczności apelu prezydenta Olsztyna Piotra Grzymowicza i przewodniczącego Społecznego Komitetu Ratowania Dawnych Cmentarzy na Warmii i Mazurach dra Jana Chłosty o zgłaszanie się chętnych do udziału w tej charytatywnej zbiórce.

Zbliżającej się kweście poświęcona była dzisiejsza (17.10) konferencja prasowa w Urzędzie Miasta Olsztyna, który wspólnie z Społecznym Komitetem Ratowania Dawnych Cmentarzy na Warmii i Mazurach i harcerzami z Hufca Rodło ZHP organizuje tegoroczną zbiórkę.

- W ubiegłym roku w czasie kwesty zebraliśmy 23 tys. zł - powiedział prezydent Piotr Grzymowicz. - Liczymy na to, że również w tym roku olsztynianie otworzą swoje serca i wykażą się hojnością, co pozwoli nam odrestaurować kolejne zabytki na naszych nekropoliach.

- Zapotrzebowanie na wolontariuszy, którzy podejmą się prowadzenia kwesty jest ogromne - dodał dr. Jan Chłosta. - Wejść na olsztyńskie cmentarze jest bardzo dużo i przy każdym z nich mogą stać kwestorzy z puszkami. Do kwestowania, jak co roku, zapraszamy ludzi kultury i nauki, aktorów, dziennikarzy, działaczy samorządu terytorialnego i rad osiedli. Zbliżają się wybory samorządowe, więc udział w kweście może być doskonałą okazją do promocji kandydatów startujących do różnych szczebli samorządu. Liczymy na udział tych kandydatów w kweście. W tym roku kwesta będzie przeprowadzona 1 listopada w godz. od 8. do 15. na czterech olsztyńskich cmentarzach: św. Jakuba (ul. Wojska Polskiego), św. Józefa (ul. Jagiellońska) oraz dwóch cmentarzach komunalnych: przy ul. Poprzecznej i pod Dywitami.

Organizacją kwesty zajmuje się Biuro Dialogu Obywatelskiego Urzędu Miasta. Udział w kweście można zgłaszać do pracujących w tym biurze Marty Jarosławskiej i Anny Woźniak-Szczepkowskiej pod numerami telefonu 89 522 2821 lub 89 535 32 10 wew. 10. Dodajmy jeszcze, że standardowy dyżur kwestującego będzie trwał 1 godzinę.

******

W granicach administracyjnych Olsztyna znajduje się 10 zabytkowych cmentarzy. Na tych, na których zachowały się kwatery nagrobne, od lat prowadzone są prace konserwatorskie umożliwiające trwałe zachowanie pamięci o dawnych mieszkańcach Olsztyna dla przyszłych pokoleń. Z budżetu miasta na ten cel przeznaczono od 2005 r. 329 636 zł. Pracom poddawane są pomniki nagrobne, kute lub odlewane krzyże, a także ogrodzenia kwater nagrobnych. W sumie ze środków miasta udało się odrestaurować i zabezpieczyć ok. 170 nagrobków oraz 24 elementów metalowych.

Od kilku lat pracom poddawane są zespoły żeliwnych, kutych ogrodzeń kwater grobowych, które stanowią znakomity i niezwykle cenny przykład dawnego rzemiosła kowalskiego, reprezentując wysoki poziom artystyczny.

Forma i różnorodne motywy dekoracyjne mieszczą się w nurcie stylistycznym, obowiązującym pod koniec XIX i w 1. poł. XX w. Oprócz klasycznych motywów (esownice, ceownice) pojawia się także ciekawy detal modernistyczny i secesyjny (różne rodzaje wici roślinnych, kwiatów, skarabeusz, motywy geometryczne). Należy podkreślić fakt, że mimo powtarzalności repertuaru motywów i ornamentów każde z ogrodzeń posiada indywidualną kompozycję, co powoduje, że na całym cmentarzu nie znajdziemy dwóch jednakowych zabytków.

Katastrofalny stan zachowania tych zabytków wymaga podjęcia natychmiastowych działań mających na celu zabezpieczenie i utrwalenie zabytkowej substancji. Intensywny stopień skorodowania na całej powierzchni elementów żeliwnych, miejscami doprowadził już do nieodwracalnej destrukcji materiału, głównie w partiach detalu. Pilna realizacja prac konserwatorskich pozwoli na stworzenie warunków trwałego zachowania tak cennych dla miasta zabytków.

Ponadto corocznie w ramach kwesty społecznej udaje się zebrać dodatkową kwotę, która przeznaczona jest na ratowanie tych zabytków

Cmentarz parafialny przy ulicy Sielskiej - założony w związku z powstaniem dawnej wsi Dajtki w 1879 r., obecnie w granicach administracyjnych miasta, zamknięty w latach 60-tych XX w. Założony na rzucie równoległoboku z główna aleją prowadzącą do kaplicy cmentarnej. Wpisany do woj. warmińsko-mazurskiego pod nr A-3956 dnia 20 kwietnia 1988 r. Zachowane nagrobki kamienne, kute i odlewane krzyże, tablice nagrobne z czarnego szkła.

Cmentarz rzymsko-katolicki par. św. Józefa i par. NSPJ przy ul. Rataja - założony w 1904 r. powiększony w latach 20. XX w. w stronę dzisiejszej ulicy Jagiellońskiej. Zamknięty w latach 60-tych XX w. Wpisany do woj. warmińsko-mazurskiego pod nr A-3906 dnia 29 stycznia 1988 r.

Cmentarz rzymskokatolicki parafii św. Jakuba obecnie położony przy ul. Wojska Polskiego został założony w 1870 r. Cmentarz na planie wielokąta, podzielony alejami na nieregularne kwatery. Aleje obsadzono lipami i klonami. Zachowane nagrobki o znacznej wartości artystycznej, drewniane krzyże, kute ogrodzenia kwater nagrobnych, kute i odlewane krzyże. Wpisany do woj. warmińsko-mazurskiego pod nr A-3905 29 stycznia 1988 r.

Szczegółowe zestawienie wydatków z budżetu Gminy Olsztyn:

2005
Opracowano programy prac konserwatorskich wyposażenia zabytkowych cmentarzy - św. Józefa, św. Jakuba oraz cmentarza parafialnego na Dajtkach

2006
54 490 zł - prace konserwatorsko-remontowych nagrobków zlokalizowanych na cmentarzu św. Jakuba (31 nagrobków) oraz na cmentarzu św. Józefa (27 nagrobków)

2007
70 000 zł - prac konserwatorsko-remontowe nagrobków zlokalizowanych na cmentarzu św. Jakuba w Olsztynie (60 nagrobków)

2008
49 300 zł - wykonanie prac konserwatorsko-remontowe nagrobków zlokalizowanych na cmentarzu św. Jakuba w Olsztynie (30 nagrobków)

2009
30 768 zł - wykonanie prac konserwatorsko-remontowych wyposażenia na cmentarzu św. Jakuba (16 nagrobków)

2010
31 000 zł - prace konserwatorsko-remontowe przy nagrobkach i kutych krzyżach na cmentarzu św. Józefa (3 nagrobki, 4 krzyże)

2011
30 600 zł - prace konserwatorsko-remontowe przy ogrodzeniach kwater grobowych na cmentarzu św. Józefa (4 ogrodzenia) oraz przy żeliwnych krzyżach (7 krzyży)

2012
25 000 zł - prace konserwatorsko-restauratorskie przy ogrodzeniach kwater grobowych i nagrobkach wewnątrz tych ogrodzeń na cmentarzu św. Józefa (4 ogrodzenia)

2013
11 910 zł - prace konserwatorsko-restauratorskie przy ogrodzeniach kwater grobowych i nagrobkach wewnątrz tych ogrodzeń na cmentarzu św. Jakuba (2 ogrodzenia)

2014
26 568 zł - prace konserwatorsko-restauratorskie przy ogrodzeniach kwater grobowych i nagrobkach wewnątrz tych ogrodzeń na cmentarzu św. Jakuba (3 ogrodzenia)