Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Jest praca dla historyków wojskowości. Trzeba zbadać i ustalić historię i tradycje 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Władysława Jagiełły, której sztab i jednostki do 2001 roku stacjonowały w Olsztynie. Inaczej jeszcze przez długie lata w Radzie Miasta Olsztyna mogą trwać ostre spory, zawsze wówczas, gdy temat zasług dywizji i jej żołnierzy będzie przedmiotem zainteresowania radnych. Tak jak dzisiaj (29.04), podczas VIII sesji Rady Miasta Olsztyna.

Przypomnijmy, że w 2012 roku, staraniem Stowarzyszenia Oficerów 15 Dywizji, Rada Miasta Olsztyna nadała części ulicy Artyleryjskiej imię tej dywizji. Już wówczas takiej uchwale zdecydowanie sprzeciwili się radni klubu Prawo i Sprawiedliwość twierdząc, że powstała w 1945 roku jednostka zawłaszczyła sobie tradycje i szlak bojowy 15 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty z okresu II Rzeczypospolitej. Radni PiS byli jednak w mniejszości, uchwała została przyjęta większością głosów, a przy ulicy pojawiły się tabliczki z nową nazwą. Sprawa przycichła. Do dzisiaj, kiedy to w porządku VIII sesji Rady Miasta znalazł się projekt uchwały w sprawie wyrażenia zgody na umieszczenie głazu upamiętniającego walkę i służbę żołnierzy 15 Dywizji w Olsztynie.

Z wnioskiem w tej sprawie ponownie wystąpiło Stowarzyszenie Oficerów 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej. We wniosku napisano, że ustawiony przy zbiegu ulic Jacka Kuronia i 15 Dywizji głaz oraz zamontowana na nim tablica mają upamiętniać wszystkich żołnierzy dywizji, służących w niej od 1918 do 2001 roku. Napisy na tablicy miały brzmieć: „Żołnierzom 15 Dywizji WP za walkę i służbę w latach 1918-2001. Stowarzyszenie Oficerów 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Władysława Jagiełły. Olsztyn 15.07.2015”.

Wniosek stowarzyszenia trafił do właściwej komisji Rady Miasta. Wszyscy członkowie tej komisji zagłosowali za jego pozytywnym załatwieniem. Ponieważ wniosek „obudowany” był wymaganymi zgodami i pozwoleniami, formalnie nic nie stało na przeszkodzie, by dzisiaj zajęła się nim cała Rada Miasta. Ci co w 2012 roku przysłuchiwali się sporowi pomiędzy radnymi PiS a innymi radnymi podczas procedowania nadania ulicy nazwy 15 Dywizji, byli przekonani, że i tym razem sprawa nie zostanie załatwiona w atmosferze ogólnego porozumienia. To przekonanie potwierdziło się już po pierwszych zdaniach wypowiedzianych przez Dariusza Rudnika, przewodniczącego klubu radnych PiS, który jako pierwszy zabrał głos w dyskusji. - Upamiętnianie wybitnych osobistości, czy też ważnych zdarzeń w historii naszej Ojczyzny, powinno być bezdyskusyjne, jednak mam wrażenie, że tutaj mamy do czynienia z kolejnym aktem fałszowania historii - powiedział Rudnik. - 15 Dywizja Wojska Polskiego została sformowana już po II wojnie światowej i żadnego szlaku wojennego za sobą nie miała. Jeżeli zaś toczyła jakieś walki, to być może z Werhwolfem albo z podziemiem patriotycznym. Dywizja ewidentnie podszywa się pod 15 Wielkopolską Dywizję Piechoty, która przebyła chwalebny szlak bojowy we wrześniu 1939 roku. I na tym polega to szalbierstwo. Nie można bowiem powoływać się na chwałę jednostki zasłużonej i próbować czcić pomnikami, monumentami jednostkę, która do tej chwały się nie przyczyniła.

Zdaniem Rudnika, radni powinni „pochylić się” w szczególności nad okresem II Rzeczypospolitej i ustalić, czy umieszczenie na płycie honorującej 15 Warmińsko-Mazurską Dywizję Zmechanizowaną daty „1918” ma uzasadnienie.

- Żebyśmy kiedyś nie musieli korygować oczywistej nieprawdy - dodał Dariusz Rudnik.

Działanie przewodniczącego klubu radnych PiS poparł jego kolega klubowy - Jarosław Babalski, były żołnierz.

- Co prawda ja na komisji podniosłem rękę za przyjęciem wniosku stowarzyszenia, ale po refleksji chciałbym postawić wniosek o wycofanie tego projektu uchwały z porządku dzisiejszej sesji i dogłębne przeanalizowanie sprawy - powiedział Babalski. - Celowe byłoby napisanie na takiej tablicy, jakie tradycje przyjęła 15 Dywizja, po jakich jednostkach? - dodał.

Na propozycję radnego Babalskiego nie zgodziła się przewodnicząca Rady Miasta Halina Ciunel i nie zarządziła głosowania w sprawie zmiany w porządku sesji.

Po radnych PiS głos w dyskusji zabrał radny Czesław Jerzy Małkowski.

- Olsztyn kiedyś był miastem wojskowym, W XIX wieku wojska było tutaj więcej niż cywilów. Dzisiaj wojska nie mamy w ogóle. Ostatnią jednostką jaka została wyprowadzona z Olsztyna była 15 Dywizja Wojska Polskiego - powiedział m.in. Małkowski. - Ustanowienie tego głazu i tablicy jest niczym innym, jak upamiętnieniem funkcjonowania wojska w Olsztynie w ogóle, przypomnieniem, że kiedyś wojsko w Olsztynie było. A 15 Dywizja jest jedyną jednostką z tego miasta, która odziedziczyła tradycje wojenne. Zatem dobrze byłoby, żebyśmy w zgodzie, po wyjaśnieniu wątpliwości - a były one wyjaśnione wcześniej, gdy nadawaliśmy ulicy nazwę 15 Dywizji, gdy stowarzyszenie dostarczyło rys historyczny dywizji - przyjęli to jako fakt historyczny tego miasta, upamiętnienie ludzi służących w tej dywizji od samego początku.

Z argumentacją radnego Małkowskiego nie zgodził się radny Rudnik.

- Rzeczywiście dyskusja na temat 15 Dywizji toczyła się w zeszłej kadencji rady, ale nic wówczas nie zostało wyjaśnione - stwierdził Rudnik. - Wręcz musieliśmy wyciągać pewne fakty historyczne, które były fałszowane przez to stowarzyszenie wnioskujące o ulicę. Radni poprzedniej kadencji „siłowo” przegłosowali nazwę ulicy. W tej chwili, idąc za ciosem, to samo środowisko usiłuje podszyć się pod historię 15 dywizji. 15 dywizja II Rzeczpospolitej przeszła chwalebny szlak bojowy i została rozformowana. Te próby, z którymi mamy teraz do czynienia, to próby „doczepienia się” do tej historii. My przeciwko temu protestujemy! Obecność wojska w Olsztynie powinna być zaakcentowana w inny sposób.

Na stwierdzenie Dariusza Rudnika o „siłowym” przyjęciu uchwały w sprawie nadania ulicy imienia 15 Dywizji zareagowała przewodnicząca rady, Halina Ciunel.

- Ta uchwała została przegłosowana w sposób „czysty” i demokratyczny - stwierdziła przewodnicząca rady.

Urażony słowami radnego Rudnika poczuł się natomiast radny Małkowski.

- Proszę o kulturę i uprzejmość - powiedział do radnego Rudnika. - Proszę nie posądzać nikogo o fałszowanie. To jest straszliwe słowo, straszliwa obelga. Żaden z oficerów tej dywizji, w żadnym czasie, nie fałszował historii, zapewniam pana.

- Dyskusję na temat mojej kultury i wykształcenia przeprowadziliśmy w poprzedniej kadencji. Jeżeli chce pan, możemy to zrobić ponownie - odpowiedział zaczepnie Rudnik.

Czesław Jerzy Małkowski nie podjął jednak tego wątku.

Głos w dyskusji zabrała także radna Elżbieta Wirska. Skupiła się jednak na „genius loci” (duchu miasta). W ocenie radnej, w mieście znajdującym się na terenach polodowcowych nie powinno stawiać się kolejnych postumentów z głazów narzutowych.

Do dyskusji włączył się też wiceprzewodniczący Rady Miasta Grzegorz Smoliński, kolega klubowy Dariusza Rudnika i Jarosława Babalskiego, informując radnych, iż Dariusz Rudnik odbywał zasadniczą służbę wojskową właśnie w 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej w Olsztynie.

- Ta informacja może diametralnie zmienić wynik głosowania - zauważył z przekąsem Smoliński. - Więc głosując za upamiętnieniem dywizji, zagłosujecie również za upamiętnieniem radnego Dariusza Rudnika - dodał znany z satyrycznych inklinacji radny.

- Poborowy jednostki sobie nie wybiera. Byłem żołnierzem tej dywizji, więc z autopsji znam charakter tej jednostki, ale nie tej z 1939 roku, tylko tej powojennej - przyznał radny Rudnik. - Chociaż jestem sentymentalnie związany z 15 Dywizją, uważam, że prawda historyczna powinna być ważniejsza niż nasze wspomnienia i emocje, aby następne pokolenia wiedziały jaka była prawda, i żeby byli czczeni ci, którzy powinni być czczeni, a ci którzy chcą się do tego „podłączyć”, żeby sobie znaleźli inne pole do popisu i upamiętniania się - podsumował radny.

Więcej chętnych do dyskusji nie było.

Głosowanie pokazało, że argumenty Dariusza Rudnika nie przekonały większości radnych. Za przyjęciem uchwały głosowało 16. członków Rady Miasta, 5 było przeciwnych, zaś 1 osoba wstrzymała się od głosu. Tak więc w lipcu br. należy spodziewać się uroczystości odsłonięcia u zbiegu ulic Kuronia i 15 Dywizji obelisku z tablicą upamiętniających żołnierzy 2 Dywizji Strzelców Wielkopolskich, 15 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty, 15 Dywizji Piechoty i 15 Dywizji Zmechanizowanej, bo takie związki taktyczne występują w latach 1918-2001 w zaakceptowanej dziś przez radnych Rady Miasta Olsztyna historii 15 Warmińsko-Mazurskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Króla Władysława Jagiełły.