Olsztyn24 - Gazeta On-Line
Portal Informacyjny Olsztyna i Powiatu Olsztyńskiego

Od maja tego roku trwają prace archeologiczne przy XIV-wiecznym zamku krzyżackim w Kętrzynie. Ustalenia archeologów okazały się na tyle ciekawe, że Muzeum Warmii i Mazur wraz z Towarzystwem Naukowym Pruthenia zaprosiły dzisiaj (12.12) do Olsztyna prowadzącego wykopaliska Mariusza Wyczółkowskiego z Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie, by wyniki badań przedstawił miłośnikom historii w stolicy Warmii i Mazur. Prezentacja odbyła się w salach kopernikowskich olsztyńskiego zamku w ramach cyklu zatytułowanego „Warsztaty bałtyjskie”.

- Zamek kętrzyński to niewielki obiekt, który do tej pory nie doczekał się literatury chociażby zbliżonej do tej, z której czerpiemy wiedzę na przykład na temat zamku w Olsztynie - powiedział nam Mariusz Wyczółkowski. - Nie miał on jakiejś pasjonującej historii, w związku z tym badacze raczej pozostawiali go na uboczu swoich zainteresowań. Ale ostatnie badania, które są jeszcze prowadzone przy tym zamku pozwalają na sformułowanie paru wstępnych wniosków odnośnie samej historii budowy obiektu. Ta historia jest bardzo ciekawa, bo pokazuje nam sposób, w jaki Krzyżacy budowali swoje obiekty obronne. Znaleziska mówią też wiele na temat życia codziennego mieszkańców zamku, czy tego, co się przy zamku działo.

Badania rozpoczęto w związku z planami odbudowy murów międzymurza kętrzyńskiego zamku, które będą odtworzone w kształcie murów najwcześniejszych, średniowiecznych, wraz z basztami. Wykopaliska miały być zakończone w tym roku, ale archeolodzy dokonali kilku interesujących ustaleń, które wymuszają kontynuację badań jeszcze w przyszłym roku.

- Podczas wykopalisk wyszło parę rzeczy, których się nie spodziewaliśmy, chociażby odkrycie jednej z baszt, która zachowała się w stanie nienaruszonym na wysokość jednej kondygnacji znajdującej się pod ziemią - mówi Mariusz Wyczółkowski. - Baszta ta była nieznana do tej pory, w związku z tym badania się przedłużają. Tak czasem bywa z pracami archeologicznymi. Dopóki nie zaczniemy kopać, nie wiemy na co natrafimy. Wyniki wykopalisk, w szczególności nieznane wcześniej pozostałości baszty obronnej, wymuszą zmiany w dokumentacji odbudowy zamkowych murów.

- To co znaleźliśmy wymusza zmianę planów odbudowy murów, m.in. na tyle dobrze zachowana baszta, że będzie można ją odtworzyć aż do wysokości 2 metrów ponad obecny poziom gruntu - dodaje Wyczółkowski.

Oprócz nieznanych wcześniej fragmentów murów obronnych, podczas wykopalisk odnaleziono też sporą ilość cennych artefaktów. Było tam m.in. sporo monet. Ale to nie one są najcenniejszymi znaleziskami.

- Wczoraj znaleźliśmy fragment hakownicy wykonanej z brązu, która uległa rozerwaniu - mówi muzealnik z Kętrzyna. - Jest to fragment, który odpadł w czasie wybuchu komory prochowej, więc jakiś wypadek musiał mieć miejsce właśnie tam, przy zamku. Poza tym bardzo ciekawy jest niewielki fragment plakietki pielgrzymiej, z przedstawieniem Veraiconu - chusty świętej Weroniki, pochodzący z Rzymu. Więc ktoś, kto pielgrzymował do Rzymu, musiał trafić do kętrzyńskiego zamku. Później ta plakietka została wyrzucona i my jej fragmenty odnaleźliśmy. Oprócz tego odkopaliśmy bardzo ładne fragmenty kafli piecowych, dużą liczbę grotów, no i bardzo ciekawy fragment ozdobnej plecionki kolczej, prawdopodobnie od hełmu jakiegoś niepośledniego brata zakonnego, bo zdobiona była takim szerokim pasem kółeczek wykonanych z mosiądzu.

Nasz rozmówca i dzisiejszy prelegent na Warsztatach bałtyjskich Mariusz Wyczółkowski to archeolog i muzealnik, od prawie 30 lat pracujący w Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie. Jest autorem licznych publikacji naukowych i popularnonaukowych, kierownikiem wielu autorskich projektów badawczych. Jest także inicjatorem akcji archeologii terenów leśnych na Mazurach. Do najważniejszych osiągnięć Mariusza Wyczółkowskiego należy odkrycie i zbadania jedynego znanego z terenów ziem pruskich wczesnośredniowiecznego miejsca kultu w Poganowie, gdzie odkryto dwie wczesnośredniowieczne pruskie rzeźby antropomorficzne. Jest także autorem i kierownikiem projektu badawczego poświęconego badaniom zmian zachodzących w środowisku związanym z osadnictwem w północnej części Pojezierza Mrągowskiego. W ostatnich latach zajmuje się archeologią krajobrazu tej części Mazur. Obecnie prowadzi badania archeologiczne przy zamku prokuratorskim w Kętrzynie.