Europejskie Dni Dziedzictwa to jedno z największych wydarzeń kulturalnych w Europie, które od ponad trzech dekad zachęca do odkrywania historii, tradycji i piękna naszego otoczenia. To czas, w którym patrzymy na miasta i regiony z nowej perspektywy, uczymy się dostrzegać szczegóły, których na co dzień nie zauważamy, i przypominamy sobie, że dziedzictwo to nie tylko odległa przeszłość, lecz także bliższe nam czasy i miejsca.
Tegoroczna, trzydziesta trzecia edycja EDD odbywa się pod hasłem „W stronę architektury. Młode dziedzictwo”. Temat ten kieruje uwagę ku budynkom, dekoracjom i rozwiązaniom architektonicznym powojennym, modernistycznym i współczesnym - czyli takim, które choć nie mają setek lat, już stały się częścią naszej tożsamości kulturowej.
Olsztyn również włącza się w to niezwykłe święto. Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków zaprasza mieszkańców i turystów na wydarzenia, które pozwolą odkryć miasto na nowo. Jednym z nich będzie spacer po starówce zatytułowany „Stare-nowe miasto”, zaplanowany na sobotę, 13 września, o godzinie 11.00. Zbiórka spacerowiczów przy ul. Staromiejskiej 2/5.
Uczestnicy tej wyjątkowej wędrówki będą mieli okazję spojrzeć na olsztyńską starówkę oczami artystów i architektów powojennego Olsztyna. Choć często kojarzymy to miejsce przede wszystkim z gotyckimi zabytkami i średniowiecznym układem urbanistycznym, jego dzisiejsze oblicze w dużej mierze zawdzięczamy procesowi odbudowy po drugiej wojnie światowej. To właśnie wtedy, w latach 60. i 70. XX wieku, na fasadach kamienic pojawiły się dekoracje, które do dziś zdobią staromiejskie zaułki. Dzięki nim olsztyńska starówka stała się swoistą galerią sztuki pod gołym niebem, w której obok gotyckiego dziedzictwa możemy podziwiać dzieła artystów ważnych dla historii powojennego miasta.
Spacer będzie więc nie tylko lekcją historii, ale także okazją do odkrywania detali architektonicznych, które często mijamy w pośpiechu, nie zastanawiając się nad ich znaczeniem. To zaproszenie do spojrzenia na Olsztyn z nowej perspektywy - takiej, która łączy przeszłość z teraźniejszością, średniowieczną tradycję z powojenną odwagą twórców, a zabytkową tkankę miasta z jego młodszym, lecz równie istotnym dziedzictwem.
Europejskie Dni Dziedzictwa to zawsze czas wspólnego odkrywania i rozmowy o tym, co w naszym otoczeniu najcenniejsze. W tym roku olsztyńska starówka stanie się przestrzenią nie tylko spotkania, ale i refleksji nad tym, że piękno miasta nie kryje się wyłącznie w zamkach i katedrach, lecz także w dziełach powstałych zaledwie kilka dekad temu.
Spacer po starówce to niejedyne olsztyńskie wydarzenie przygotowane w związku z tegoroczną edycją Europejskich Dni Dziedzictwa. Propozycje poznania przeszłości budowli stolicy Warmii i Mazur przygotowało też Muzeum Warmii i Mazur. W sobotę, 13 września, na godz. 11:00, do swojej siedziby przy Targu Rybnym 1 zaprasza Muzeum „Dom Gazety Olsztyńskiej”. Muzealnicy przygotowali dla zainteresowanych architekturą „starego-nowego” Olsztyna dwie propozycje. Pierwsza z nich to zwiedzanie najnowszej wystawy „Portret - powieść w jednym kadrze”, w której autorki przenoszą nas w magiczny świat fotografii. Wystawa to zbiór fotografii z różnych epok i stylów, w których twarz staje się opowieścią. Druga propozycja to zwiedzanie muzeum pod hasłem „Budynek Gazety Olsztyńskiej. Przeszłość i teraźniejszość”. Uczestnicy wydarzenia będą mieli okazję zapoznać się z ciekawą historią zrekonstruowanego w latach 90-tych XX wieku budynku, w którym przed II wojną światową wydawano jedyną polską gazetę na Warmii.
Tydzień później, 20 września, muzealnicy zaproszą do swojej głównej siedziby na „Spacer śladami architektury olsztyńskiego zamku”. Początek spaceru o godz. 10:00 na zamkowym dziedzińcu. Podczas zwiedzania będzie można podziwiać gotyckie skrzydło północne zamku oraz barokową część tej historycznej budowli. Prowadzący spacer pracownik muzeum przybliży dzieje zamku i jego unikatowe rozwiązania architektoniczne.
W obchody Europejskich Dni Dziedzictwa włączyła się również Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie. Bibliotekarze zapraszają w środę, 17 września, o godz. 17:00 do swojej siedziby przy ul. 1 Maja 5 na prelekcję „Perełki olsztyńskiej architektury XX wieku - grach rejencji”. O neobarokowym gmachu zajmowanym obecnie przez Urząd Marszałkowski i Wojewódzki Sąd Administracyjny przy ul. E. Plater 1 opowie dr Emilia Figura-Osełkowska, historyczka, regionalistka, specjalistka w zakresie dziedzictwa kulturowego Warmii i Mazur.
Swoją propozycję na 33. Europejskie Dni Dziedzictwa ma też Archiwum Państwowe w Olsztynie. W swojej siedzibie przy ul. Partyzantów 18, od soboty, 13 września godz. 10:00, archiwiści udostępnią wystawę „Widoki przeszłości, obrazy teraźniejszości. Architektura Olsztyna w czasie” pokazującą, jak zmieniało się miasto na przestrzeni lat. Wystawa to zestawienie zdjęć archiwalnych fotografii Olsztyna i współczesnych ujęć wykonanych dokładnie w tych samych miejscach. To spotkanie przeszłości z teraźniejszością w przestrzeni miejskiej - na ulicach, placach, w sylwetkach budynków czy detalach architektonicznych. Ekspozycję wzbogacają plany i rysunki architektoniczne - od dawnych kamienic, po obiekty użyteczności publicznej. Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających przez dziewięć dni, do 21 września godz. 15:00.
Kolejna z olsztyńskich instytucji, która weźmie udział w tegorocznych EDD, to Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego z siedzibą przy ul. Partyzantów 87. Instytut zaprasza w czwartek, 18 września, o godz. 17:00, na wykład „Co pozostało z tamtych lat? - powojenne dekoracje w architekturze użyteczności publicznej Olsztyna”. Podczas wykładu zaprezentowane zostaną dekoracje plastyczne (okładziny ceramiczne, sgraffitia, malowidła, mozaiki) z lat 60., 70. i 80. XX wieku, które zachowały się we wnętrzach i przestrzeni publicznej Olsztyna. Wykład wzbogaci projekcja filmu „Ceramiczna rewolucja” wyprodukowanego przez Małopolski Instytut Kultury w Krakowie, który przybliży historię powstawania mozaik i kolorowych płytek ceramicznych, którymi zasłynęła Spółdzielnia Kamionka z Łysej Góry. Uczestnicy wydarzenia będą też mogli obejrzeć wnętrza i ceramiczne dekoracje Domu Polskiego, w którym mieści się siedziba Instytutu, zaprojektowanych w 1980 roku przez Pracownie Sztuk Plastycznych Oddział w Olsztynie.
Przypominamy, że wstęp na wydarzenia Europejskich Dni Dziedzictwa jest wolny, wystarczy przyjść i pozwolić się poprowadzić w podróż po „starym-nowym” Olsztynie.
Europejskie Dni Dziedzictwa na Warmii i Mazurach tuż-tuż....
